Z a m y ś l e n i a 
o. Andrzeja

XXIX Niedziela Zwykła


"Nie tak powinno być wśród was" 
                              (Mk 10,43).


Świat dzisiejszy jest
coraz mniej subtelny.
Jest drapieżny -
Kto pierwszy, ten lepszy.
Kto silniejszy, ten górą.
Kto nie ma skrupułów,
wygrywa.
- Jest wielki, kto ma pozycję,
znaczenie - kto ma władzę...

Tymczasem Pan Jezus mówi,
że nie to się tak naprawdę
w życiu liczy,
i nie to świadczy o czyjejś
wielkości, lecz miłość -
to czy kochasz?

Prawdziwa miłość nie jest
posiadaniem, zagarnianiem,
panowaniem nad drugim,
ale służeniem temu, kogo się
kocha - to, że mu swoje życie
dajesz, 
bo nie ma większej miłości
jak swoje życie komuś dać...

Ten, kto naprawdę kocha,
zawsze jest trochę niepewny,
niezręczny, nieśmiały -
nieśmiałość, niepewność są
wdziękiem i urokiem miłości...

Ten, kto naprawdę kocha,
nie chce się narzucać, nie chce
zabierać komuś jego wolności.
Wystarczy mu, że kocha,
nawet gdy siedzi nie na pierwszym,
ale na ostatnim miejscu,
gdzieś na szarym końcu...


XXVIII Niedziela Zwykła


"...dla Boga wszystko jest możliwe" (Mk 10,27).


Historia bogatego młodzieńca,
który nie poszedł za Jezusem,
pomimo negatywnego wydźwieku,
kryje w sobie światła nadziei...

Światłem pierwszym jest to, 
że "odszedł zasmucony" -

Smutek w sercu, to dobry znak, 
bo może być zapowiedzią i początkiem
czegoś dobrego...

Drugim światłem jest to, 
że "Jezus spojrzał z miłością na niego".

- Takiego spojrzenia się nie zapomina,
nawet gdyby się było na dnie rozpaczy...
Świadomość, że ktoś mnie kocha daje
przeogromną moc, to dynamit nadziei -
człowiek chce wiedzieć, że jest kochany...

I może być tak, że odejść ze smutkiem
od Jezusa, który kocha, to znaczy
wrócić do Niego z powrotem 
ze łzami szczerej skruchy- łzami radości
i mocnym przekonaniem, 
że co było tak ważne jeszcze wczoraj, dziś 
już wcale nieważne...


XXVII Niedziela Zwykła


"Co więc Bóg złączył, tego niech
człowiek nie rozdziela" (Mk 10,9).


Rozstania co przychodzą
Nagle i tak sobie -
Jak śpiewy ptaków w lesie...

- Odchodzą i milkną,
Jakby serce pękło
I nic się nie stało...

Co Bóg złączył - człowiek,
Ciągle rozdziela... I to tak,
Że nikt nie rozumie...

Taka jest wolność - święta
I przeklęta...

Bóg musi kochac - człowiek,
Może zdradzić...


XXVI Niedziela Zwykła


"... jeśli ktoś stałby się przyczyną
upadku jednego z tych małych, 
którzy wierzą we Mnie, byłoby lepiej 
dla niego, aby mu przywiązano  kamień 
młyński do szyi i wrzucono w morze" (Mk 9,42).
 
 
 Chciałoby się powiedzieć -
 Już dosyć!
 Dosyć tych zgorszeń!!!
 Gorszyciele stali sie bezczelni,
 zuchwali -
 Za nic mają wszystkie świętości...
 
 Przemalowują Boży świat
 na bezbożny fekaliami i brudem -
 barwami beznadziejności...
 
 - Czy ta niewyobrażalna obraza Boga -
 te wszystkie zgorszenia
 nie karmią się tchórzostwem?
 Tchórzostwem nas-ludzi wierzących?
 
 
XXIV Niedziela Zwykła


"Jaki z tego pożytek, bracia moi,
skoro ktoś będzie utrzymywał,
że wierzy, a nie będzie spełniał
uczynków?" (Jkb 2,14).


W tym miejscu kończy się samowola
mówienia: "Wierzę",
"Jestem wierzący, ale niepraktykujący".

Wiara bez uczynków
martwa jest sama w sobie
jak drzewo figowe
na którym Pan Jezus
nie znalazł fig - i je przeklął...


Gdy zatem pyta nas dzisiaj Jezus:
"Za kogo Mnie uważacie?",
Kim Ja dla was jestem?,
tak naprawdę pyta o naszą wiarę -
Pyta, 
czy są i jakie są owoce naszego życia?

Po owocach poznaje się drzewo -
człowieka wierzącego po uczynkach jego...


XXIII Niedziela Zwykła


"Effatha, to znaczy: Otwórz się!"
                          (Mk 7,34b).
						  
						  
Zamknięty w sobie,
we własnej pysze i egoizmie
nie wiesz,
że to ty jesteś ślepy,
głuchy, chromy i niemy -
nawet gdyby ci się wydawało,
że jest inaczej...

Nawet gdyby nam się wydawało,
że wszystko mamy, 
niczego nie potrzebujemy,
że jesteśmy bogaci,
to my jesteśmy godni pożałowania,
biedni i nadzy,
kiedy boimy się kochać...

Bóg bogaty w miłosierdzie
zwraca się dziś do wszystkich serc -
do każdego serca zamkniętego na miłość:
Effatha - Otwórz się!

Oto stoję u drzwi i kołaczę.
Jeśli ktoś usłyszy mój głos
i otworzy Mi drzwi, wejdę do niego
i będę z nim wieczerzał:
Ja z nim, a on ze Mną.

Maranatha - Panie nasz przyjdź!
I rozpal w nas ogień Twojej miłości...


XXII Niedziela Zwykła


"Ten lud czci Mnie wargami, ale 
ich serce daleko jest ode Mnie"
                     (Mk 7,6b).
					 
					 
Jest religijność nieczysta,
religijność obłudna, 
czyli religijna hipokryzja...

- To choroba,
która grozi nam wszystkim -
Jakże łatwo jej ulec...

Wystarczy tylko być słuchaczem
Bożego słowa, Bożych przykazań,
oszukującym samego siebie,
i nie wprowadzającym słowa w czyn...

Wystarczy tylko przestać kochać -
A kochać znaczy mieć wyobraźnię,
zwłaszcza wyobraźnię miłosierdzia...

Wystarczy ulec wpływom tego świata,
który za nic ma Boga, 
za nic ma miłość, 
i stać się człowiekiem bezbożnym,
czyli nieczystym 
o wnętrzu wypełnionym samym złem,
o sercu zamkniętym na miłość...

O wiele łatwiej obmyć ręce i twarz,
i całego siebie,
aniżeli zło z wnętrza wyrzucić,
sercem swym być blisko Boga, być 
jak najbliżej - blisko tak..., by 
własne swe życie w miłość przemienić...

- Jezu, tak bardzo tego pragnę...,
Jezu, pomóż mi!



Niedziela, 26 sierpnia
Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej


Modlitwa poety do Bogarodzicy
jest modlitwą do Niej - Panny
Jasnogórskiej - Częstochowskiej -
o twarzy czarnej jak polska ziemia,
rozoranej,
z dwiema bliznami od uderzenia...

"Która jesteś jak nad czarnym lasem
blask - pogody słonecznej kościół,
nagnij pochmurną broń naszą,
gdy zaczniemy walczyć miłością."

- Modlitwa wciąż aktualna,
bo walczymy, ale nie miłością...

Panno Częstochowska - Jasnogórska 
Czarna Madonno - Madonno dobrej przemiany,

Wstaw się u Boga
I błagaj GO,
Aby nas przemienił...

Nie nauczyliśmy się jeszcze walczyć miłością -
Na dnie naszych dłoni
Spoczywają nasze ofiary...

Wciąż jesteśmy
Tacy sami.
Jak wczoraj,
Jak przedwczoraj,
Jak przez całą przeszłość...

Wciąż stoimy pod ścianą -
Dzbany wypełnione wodą.
Dzbany spragnione.
Dzbany czekające.
Gliniani żebracy -
Prosimy Boga o miłość jak o kromkę chleba...

"Która jesteś jak nad czarnym lasem
blask - pogody słonecznej kościół,
nagnij pochmurną broń naszą,
gdy zaczniemy walczyć miłością."


XX Niedziela Zwykła


"...ten, kto Mnie spożywa, będzie
żył przeze Mnie" (Jn 6,57).


Jest życie biologiczne,
które trwa, dopóki bije serce
i człowiek oddycha -
Ono się kończy,
gdy serce przestaje bić
i zamiera na ustach ostatni oddech...

Jest jeszcze życie naszych myśli,
pragnień, tęsknot i oczekiwań...

I jeszcze to głębsze - życie Jezusa,
które się zaczyna w nas 
już tu i teraz, jeśli tylko dajemy
wiarę słowom Jego: - Ten, kto Mnie
spożywa,  będzie żył  przeze  Mnie


XIX Niedziela Zwykła


"Ja jestem chlebem, 
który z nieba zstąpił" (Jn 6,41b)
								   
								 
Panie, dobry jak chleb,
bądź uwielbiony od swego kościoła,
bo Tyś do końca nas umiłował -
do końca nas umiłował...

A my - Twoi wyznawcy,
czy postępujemy drogą miłości?
Czy jesteśmy Twoimi naśladowcami?

Pisze Apostoł Paweł:
Nie zasmucajcie Bożego Ducha Świętego...
Umiłowani przyjaciele Jezusa,
niech zniknie spośród nas wszelka gorycz,
uniesienie, gniew, wrzaskliwość,
znieważanie - wraz z wszelką złością.
Bądźmy dla siebie nawzajem dobrzy
i miłosierni.
Przebaczajmy sobie, tak jak i Bóg nam
przebaczył w Chrystusie.

Jakże łatwo zasmucić, zagasić w sobie
Ducha Bożego.
Wystarczy tylko na swojej drodze zaniechać
dobra, zaniechać miłości,
zmarnotrawić w sobie ów Boski pokarm -
chleb, który naszemu życiu nadaje piękno
i sens,
który życiu naszemu udziela życia...

XVIII Niedziela Zwykła


"Zabiegajcie  nie  o  taki  pokarm,
który ulega zniszczeniu, lecz o ten,
który przetrwa na życie wieczne" (Jn 6,27).



Co tam wolność -
Bóg - Honor - Ojczyzna,
co tam sprawiedliwość i miłość społeczna, 
co tam świetość osobista i przyzwoitość...,-

byle dobrze się urządzić, ustawić w życiu, 
nachapać - nasycić żądze...
Forsa, sex i władza, no i sukces -
tylko to się w życiu liczy...

Niestety, ale tak myśli wielu,
bardzo wielu współczesnych chrześcijan.

- Czy i my tak nie myślimy w naszych 
domach, w naszych rodzinach?

To do nas zwraca się dzisiaj Apostoł Paweł, 
abyśmy już nie postępowali tak,
jak postępują poganie z ich próżnym
myśleniem.
My zaś nie tak nauczylismy się Chrystusa, 
nie tak zostaliśmy pouczeni w Nim 
i przez Niego, że mamy zabiegać
nie o taki pokarm, który ulega zniszczeniu,
lecz o ten, który przetrwa na życie wieczne.

Jeśli spożywamy Chrystusa, 
który jest chlebem życia, to po to właśnie,
by zachować się jak trzeba w godzinie próby, 
by żyć jak trzeba
pośród norodu zepsutego i przewrotnego -

Sprawa, która nie może nas nie obchodzić,
nie może nas nie boleć:
Czy jawimy się między nimi jako źródła
światła w świecie?!


XVII Niedziela Zwykła


"Zbierzcie pozostałe resztki,
aby  nic się  nie zmarnowało" 
                          (Jn 13,12b).
						  
						  
A gdy już ludzie nasycą się tobą,
gdy pozostaną z ciebie resztki -
może pomyślisz, 
że na zatracenie -
Pan nakaże wszystko to zebrać,
aby nic nie zginęło...

Tyle będziesz wart, ile inni wezmą
z ciebie,
a resztki zebrane po tobie 
są po to właśnie, by Boga nakarmić...

Nie zapominajmy -
Nasz Bóg jest głodny
Choć sam tak bardzo hojny
Karmi innych sobą...

W każdej chwili, sekundzie
Na naszych oczach
I na tylu, tylu miejscach
Nasz Bóg z głodu umiera...

Bezradny -
Wobec nas wierzących - co zapominamy
Że tylko miłością
Nasz Bóg się daje nakarmić...						  


XVI Niedziela Zwykła


"Zlitował się nad wszystkimi,
byli bowiem jak owce,
które nie mają pasterza" (Mk 6,34).


I ci, którzy są daleko,
I ci, którzy są blisko -
Jedni i drudzy mamy przystep do Ojca...

Wierzacych i niewierzących -
Nas wszystkich w jedno połączy
Miłość Jezusa...

- Jeśli jej - Miłości, tej 
"największej bo do końca" 
boisz się zaufać,
To komu zaufać się nie boisz?!


XV Niedziela Zwykła


"...strząśnijcie pył z waszych nóg..."
                             (Mk 6,11).
							 
							
							
Słowo prawdy - Dobra Nowina o naszym
zbawieniu w Chrystusie Jezusie,
nie dla wszystkich "prawdziwa",
a tym samym ani nie "dobra",
ani nie "nowina"...

Czy to znaczy, że "niedowiarków"
mamy nawracać na siłę, za wszelką cenę?

Dzisiejsza Ewangelia daje zaskakującą
odpowiedź: Otóż nie! - "Jeśli w jakimś
miejscu was nie przyjmą i nie zechcą
was słuchać, wyjdźcie stamtąd
i strząśnijcie pył z waszych nóg,
na świadectwo dla nich" (Mk 6,11). 
- mówi Pan.
Jednym słowem: Zostawcie ich! Nic na siłę!
Nie chciejmy na siłę uszczęśliwiać,
obdarowywać tych, którzy tego nie chcą,
którzy ani prawdy ani miłości Bożej
nie cenią sobie...

Mówi Pismo: "Szeroka jest brama 
i przestronna ta droga, która prowadzi
do zguby, a wielu jest takich, którzy
przez nią wchodzą" (Mt 7,12).

Niepojęta jest tajemnica Bożej miłości,
tak jak i niepojęta jest tajemnica naszej
ludzkiej wolności.
Człowiek 
mając wybór, może Bożą miłość odrzucić...

XIV Niedziela Zwykła

"Dziwił się ich niedowiarstwu" 
                            (Mk 6,6).
							
							
Blisko   -  gdzieś pośród nas
Nigdy byś nie zgadł że aż tak...
W widocznym  -  niewidoczna
Obecność...

W tym, co jest bardzo zwykłe
odsłania się
niezykła obecność Boga -
dla mieszkańców Nazaretu
nie-do-uwierzenia, 
i nie-do-przyjęcia...

Jakże trudno w tym, co tak
zwyczajne i oswojone zobaczyć
TAJEMNICĘ -
Jakże trudno uwierzyć w Boga,
który przychodzi do nas w przebraniu
naszej codzienności  i  zwyczajności -
w przebraniu naszego życia...

Panie Jezu, w Eucharystii jesteś
tak blisko...
- Teraz, kiedy do nas przychodzisz
i patrzysz na nas, czy Ty się dziwisz ? -
Naszej wierze?, 
czy naszemu niedowiarstwu...?! 


XIII Niedziela Zwykła


"I wyśmiewali Go" (Mk 5,40).


Cud się stał wtedy, kiedy
już  nikt się  nie modlił,
i gdy śmiano się z Jezusa...

Tak samo jest i dzisiaj -
cuda się dzieją nawet wtedy,
kiedy ludzie się nie modlą,
śmieja się Jezusowi w twarz,
a On 
to wszystko bierze na siebie,
całe zło tego świata,
dzięki czemu dookoła nas
dzieje się to, co niemożliwe
według naszego rozumu -
dzieją się małe-wielkie cuda,
które sprawiają,  że świat 
nadal trwa...

O miłosierny Boże,
kiedy nam jeszcze żyć pozwalasz,
daj nam moc, abyśmy mogli żyć
życiem nowym, życiem ducha,
nad którym śmierć nie ma władzy...


XI Niedziela Zwykła


"Z królestwem Bożym dzieje się
tak, jakby ktoś nasienie wrzucił
w ziemię" (Mk 4,26).


Mówią, że dzieci rosną we śnie.
Nie tylko dzieci.
W świecie - jak narzekamy nieraz -
złym,  okropnym,  paskudnym
dzieje się 
coś dobrego,  coś tajemniczego:
rośnie chleb, jest i działa Bóg.
Rośnie dzieło Boże -
Miejmy świadomość tego!

- Bluźnisz że Pan Jezus na śmietniku
nikt Go nie kocha lubi szanuje
- Świat sam świństwa wszystkie zwymiotuje
a On jak łza matki na starym klęczniku

Chrystus naprawdę zwyciężył świat...

Łza Bożego miłosierdzia obmywa świat
z brudu - 
Ostatnie  słowo  należy  do  miłości...

Dlatego też starajmy się Chrystusowi
podobać - Miejmy odwagę żyć dla miłości.

Miłość cierpliwa jest i nie rachuje,
przyjmuje to co dostaje 
i daje,  nie  żądając  wdzięczności...


X Niedziela Zwykła


"Gdzie jesteś ?" (Rdz 3,9).


W pośrodku  ludzkich  grzechów,
niewierności,  małych-wielkich
zdrad  - wszystkich zaprzeczeń
miłości, Pan Bóg zwraca się do
nas  -  do każdego i do każdej
z pytaniem:   "Gdzie jesteś?",
człowieku,  gdzie się ukrywasz
z prawdą o sobie? 

Bóg pyta,  nie żeby  nas dopaść,
pognębić swoją sprawiedliwością,
lecz żeby nas wyzwolić 
swoją bliskością, swoją miłością
z wszystkich naszych lęków i obaw,
z naszej  niewiary  i  zwątpień -
przypisywaniu Bogu czegoś co jest
z diabła, 
tak, jakby  Bóg  nie  był  sobą -
jakby nie był miłością...

Ucieczka, chowanie się przed Bogiem,
niewiara w Boże miłosierdzie,
przypisywanie  Bogu  złych  rzeczy 
jest bluźnierstwem przeciwko Duchowi 
Świętemu - to grzech najstraszniejszy, 
najcięższy, bo nie - do - wybaczenia...


IX Niedziela Zwykła

"Co wolno w szabat: uczynić
coś dobrego, czy coś złego?
Życie uratować czy zabić?" (Mk 3,4).


Jezu, zasmucony z powodu
zatwardziałości ludzkich serc,
które nie wiedzą,
nie chcą wiedzieć
czym naprawdę jest miłość...

Mieć serce i patrzeć sercem,
bo jeśli nawet jest pęniete
jak gliniane naczynie,
po ludzku bezużyteczne,
ale miłością napełnione
jakże jest piekne 
kochając, dzieląc się miłością -
przecież nie przechowuje się jej
tylko dla siebie...

- Serce Jezusa, włócznią przebite,
dobroci i miłości pełne,
uczyń serca nasze według Serca Twego.

Niedziela Najswiętszej Trójcy


Bóg jest miłością,
która krąży w Nim -
Jego istotą najgłebszą
jest miłość,
bo Ojciec kocha Syna,
Syn kocha Ojca,
a łączy ich Duch wzajemnej miłości

Jednym słowem, Bóg ma
swoje wewnętrzne życie...

- A nasze życie wewnętrzne?
Czy jest?
A jeśli jest, to jakie jest?

Życie bez wiezi, relacji -
życie bez miłości jest jak martwe
wysuszone drewno,
jak światło, które nie ogrzewa...

Życie...
- Bez miłości, 
niewarte jest przeżycia... 


Niedziela Zesłania Ducha Świętego


Duchu Święty, jak uchylić rąbka
Twojej tajemnicy? - może zamiast
teologicznego mojego wywodu,
niech opowie o Tobie wiatr, woda
i ogień...

Wiatr wieje,
gdzie chce, i nie wiesz,
skąd przychodzi ani dokad zmierza,
słyszysz tylko jego szum, ale go 
nie widzisz...
Widzisz tylko, jak liście, trawy
i drzewa się kołyszą...
I wszystko czego wiatr się dotknie
faluje tańcem, gra muzyką i śpiewa...

Woda, jakąż ma w sobie moc...
Jest życiodajna, dzieki niej
wszystko wokół żyje, i jaka jest
szlachetna i czysta,
odradza i odnawia wszystko - z brudu
obmywa...

Wreszcie ogień, który pożera,
wypala na proch, na popiół wszystko,
co marne, co podłe,
co nie-szlachetne...
Wszystko, zaś co szlachetne,
co dobre, co ma jakąś wartość ogień oczyszcza...
- Ogień oczyszcza, ale i
ogrzewa, przynosi ciepło i światło...

Wiatr, woda i ogień,
to zmiana i moc, to nadzieja i miłość...

Dlatego proszę Cię, Duchu Święty,
wołam: Przyjdź! -
Jak wiatr, jak woda, jak ogień...
I spraw w nas wszystko, coś sam zamierzył...


6 Niedziela Wielkanocna

"To jest moje przykazanie, 
abyście się wzajemnie miłowali tak,
jak Ja was umiłowałem" (Jn 15,12).


Czy to możliwe, żeby kochać
Jak Jezus? -
Siebie dać, tak do końca,
Życie stracić,
W bezinteresownym darze z siebie,
W jednej chwili,
Bądź w czasie, przez lata,
Przez całe życie...?

Mimo,  że tak  wiele wzruszających
miłości wokół (ludzie naprawdę się
kochają - serce ludzkie jest wielkie,
zdolne do ogromnych pośięceń, 
a jednocześnie, to samo serce
jest słabe i niepoprawne, zdradliwsze
niż wszystko inne),
nasza ludzka miłość nie bedzie nigdy 
tak do końca wspaniałomyślna 
i bezinteresowna - Będzie zawsze
z domieszką egoizmu i interesowności,
pełna pragnień i oczekiwań,
gdyż nikt z nas nie jest doskonałym
obrazem Boga, który jest miłością...

Możemy jednak ten obraz Boga w sobie,
doskonalić, 
doskonaląc naszą ludzką miłość,
tzn. idąc wskazaną przez Jezusa drogą -

Bo kochać, 
to nie znaczy patrzeć na siebie, ale
patrzeć razem w tym samym kierunku...


5 Niedziela Wielkanocna


"Trwajcie we Mnie tak, jak Ja w was" (Jn 15,4a).


Trwać  w Chrystusie,  znaczy
wierzyć w Imię Jego,
i miłować się wzajemnie tak,
jak nam nakazał - miłować się
wzajemnie tak, jak On nas umiłował...

Miłość  jest  tym  owocem
przynoszącym Bogu chwałę,
o który winniśmy zabiegać,
jeżeli chcemy  mienić się
Jego uczniami...

Nie ma  przymusu trwania 
w Chrystusie -
Nie ma przymusu kochania...
Jesteśmy wolni.
Możemy powiedzieć Chrystusowi: nie.
Możemy nie kochać wcale.

Ale - pytanie zasadnicze: Czy wolno?
I w imię czego "wolno"?
Jaki argumen rozumu,
jaką wartość woli i serca
można przedłożyć sobie samemu
ażeby odrzucić, ażeby powiedzieć: "nie",
ażeby wzgardzić tą Miłością,
która jest "największa",
która się wyraziła poprzez "Krzyż",
a bez której życie ludzkie
nie ma ani korzenia, ani sensu...


4 Niedziela Wielkanocna


"Ja jestem dobrym pasterzem" (Jn 10,11).


Obraz Dobrego Pasterza,
najstarszy z chrześcijańskich obrazów,
malowany w katakumbach, jest chyba 
pierwszym obrazem Jezusa miłosiernego...

Jeszcze nie było św. s. Faustyny
z jej obrazami z napisem: Jezu ufam Tobie,
a już był namalowany Jezus miłosierny
z sercem kochającym, 
tak dyskretnym, że go nie widać 
- bez rysunku samego serca...

Jezus dźwiga na ramionach owcę zbłąkaną,
bądź z Jego owczarni, bądź cudzą...

Życie ucieka, przecieka przez ręce -

Pytanie do nas wierzacych chrześcijan:
Czy dojrzewamy do tego, 
aby być naśladowcami Jezusa z wrażliwością, 
wyobraźnią Jego serca?

Czy potrafimy kochać? - 
Udźwignąć kogoś na swoich ramionach, 
aby go prowadzić do Boga?


3 Niedziela Wielkanocna


"Zatrwożonym i przestraszonym
zdawało się, że widzą ducha" (Łk 24,37) -

Tak jest zawsze: strach, przerażenie,
gdy Jezus jak duch - zjawa pojawia się 
w naszym życiu okolicznościowo,
przy jakiejś okazji - pojawia się i znika, 
by pojawić się znowu okolicznościowo,
przy innej okazji...

Jeżeli Jezus w naszym życiu nie jest kimś 
realnym, kimś bliskim, kochanym - 
kimś z kim dzielimy swoje życie na codzień 
w naszych radościach i smutkach, 
w słońcach i gwiazdach, w niebach i piekłach.

Jeżeli Jezus nie jest przez nas kochany,
a przez to znany - "Po tym zaś poznajemy,
że Go znamy, 
jeżeli przestrzegamy Jego przykazań" (1Jn 2,3).

- Jeżeli tak nie jest, to będziemy żyli
w okowach strachu, w okowach przerażenia, 
które będzie coraz bardziej przerażać
do końca dni naszych - aż do śmierci...

I nie będziemy mieli w sobie radości - tej,
która przychodzi spoza nas - Bożej radości,
która sprawia, 
że przerażenie przestaje przerażać, bo wiemy,
że jest z nami żyjący Jezus - jest z nami
Miłość i czeka na nas Miłość w wieczności,
wcale nie musimy się bać!!!


Niedziela Miłosierdzia Bożego

"Błogoslawieni miłosierni, albowiem
oni miłosierdzia dostąpią" (Mt 5,7).


Miłosierdzie Boże nie zna granic,
Ale czy człowiek - czy my
Jesteśmy miłosierni
Dla najbardziej bezbronnych -

Myślę o nienarodzonych,
Nieuznawanych za ludzi...
Czy nie na mocy wojennego prawa,
Co skazuje na śmierć...
I to w sposób tak barbarzyński,
Bo za co?
- Czy to przestępstwo pragnąć się
Urodzić?!

Przez zamknięte drzwi przychodzisz
Jezu, zmartwychwstały Panie
Ze śladami ludzkich ran...
I patrząc nam w oczy pytasz:
Powiedz mi jaka -
Jaka jest twoja miłość a powiem ci 
Kim jesteś?

Czy apostołem niewiary - miłośnikiem
Śmierci?
Czy apostołem wiary - miłośnikiem
Życia?
- Życia, które zawsze się odradza,
Zawsze zmartwychwstaje...

Jest nieśmiertelne, bo od Boga pochodzi 
- Życie, silniejsze od śmierci 
Tylko przez miłość i dzięki niej...

A zatem, jaka - jaka jest twoja miłość?
Kim jesteś?



Orędzie Wielkanocne 2018


Wstań, który śpisz i powstań
z martwych
a zajaśnieje ci Chrystus...


Wielka Noc Zmartwychwstania
obwieszcza nam radość wielką -
radość wielkanocną...

Radość wielkanocna, to chwała
Jezusa zmartwychwstałego, zaś
chwałą Jezusa zmartwychwstałego
jest człowiek,
który umiera dla samego siebie,
żeby zmartwychwstać,
narodzić się dla samego Boga,
czyli żeby żyć...

Jednym słowem,
chwałą Jezusa zmartwychwstałego
jest żyjący człowiek...

- To radość niesłychanie trudna -

Nie ta zewnętrzna, łatwa radość
dwóch świątecznych dni:
radość wielkanocnego śniadania
i jajek malowanych na wesoło;
radość baranka wielkanocnego
i zajączka , z cukru, z czekolady,
z masła, czy też z ciasta...

- Co po takiej radości,
kiedy życie martwe,
bo nie wybrzmiewa chwałą Bożą;
nie wybrzmiewa zmartwychwstaniem...


Niedziela Palmowa - Męki Pańskiej


Uwielbienia,
Radosne "Hosanna!" śpiewane Jezusowi,
Gałązki oliwne 
I płaszcze słane u Jego stóp
okażą się z fałszywego złota -

Już wkrótce ogień nienawiści
wszystko to spopieli,
A człowiek - proch ziemi
Będzie głośno wołał: "Ukrzyżuj! Ukrzyżuj!"

- Przyjdź Duchu Święty! - Ogniu Miłości! -
Z prochu ziemi stwórz nas na nowo...


Straciliśmy wiernego przyjaciela Jamnej
Lillę Sztyler, zm. 18 marca 2018 roku.


Śmierć to morderca
Przyczajony w ciele -
Niewidzialny,
Nieunikniony...

Ciągle nas nęka,
Dopóki nie odsłoni przed nami
Narzędzia zbrodni -

I dokona egzekucji...

Lillo, przyjęliśmy Twoje nagłe odejście
Z bólem, ale i z nadzieją
Że wszystko,
Co w Tobie miłością było
W - Miłość się obróci...


Dobry Jezu a nasz Panie, daj Jej wieczne
spoczywanie, amen.


5 Niedziela Wielkiego Postu


"A Ja, gdy zostanę wywyższony nad ziemię,
pociągnę wszystkich ku sobie " (Jn 12,32).


Jezu, Ty mówisz:
- Ja, gdy zostanę wywyższony nad ziemię,
pociągnę wszystkich ku sobie -

Wywyższony na krzyżu, 
pociągniesz wszystkich ku sobie?
- Panie, jak to możliwe?
Tyle jest zła wokół, tylu złych ludzi,
którzy walczą z krzyżem, naśmiewają się
i szydzą, gardzą krzyżem -
gardzą twoją miłością, 
i odchodzą od Ciebie, od twojego Kościoła...

A Ty mówisz:
- Ojcze,
przebacz im, bo nie wiedzą co czynią...

Ale oni wiedzą, że kpią i szydzą; 
że gardzą Twoją miłością -
Wiedzą, że odchodzą, bo tak chcą, 
taki jest ich wybór...

Im się wydaje, że są mocni tym wyborem -
Tymczasem nic bardziej złudnego...

Tego niestety nie wiedzą, że mocą człowieka
nie jest nienawiść i zło, które czyni,
ale miłość - prawo miłości - to Boże prawo
wyryte w każdym ludzkim sercu...

Niszcząc Boże prawo miłości w sobie, 
człowiek niszczy siebie - przede wszystkim
siebie...

Bo to miłość buduje człowieka w człowieku,
i miłość jest jego mocą -

Jezus pociagnie wszystkich ku sobie, 
czyli, że ostatecznie zwycięży miłość 
i jej obietnica względem nas - ludzi
- Że wszystko
Co w nas z miłości się rodzi
W miłość się obróci...

A ztem, 
pielęgnujmy w sobie miłość a będziemy mocni!
Pielęgnujmy w sobie miłość
a zło nas nie zniewoli ani nie zniszczy!

4 Niedziela Wielkiego Postu


"A sąd polega na tym, że światło
przyszło na świat..."   (Jn 3,19).



Łaską,  czyli  miłością
Jesteśmy zbawieni przez wiarę...

Jezus przyszedł na świat
Jako światło -
Wielkie Światło wiary w miłość...

- Czy  wierzysz  w  miłość? -
Że  to  miłość  nas  ocala?,
I że, ona jest naszym sędzią?!

Sąd  dokonuje się  w świetle,
I nigdy nie jest potępieniem -
Miłość  nikogo  nie  potępia...

Tylko,  że w  świetle  widać
Jaki kto jest - 
To na tym polega sąd...

W świetle widzimy piękno i brzydotę -
Kszatałt miłości 
I jakiś jej bezkształt...



32 Niedziela Zwykła


...pewna uboga wdowa wrzuciła
do skarbony dwie drobne monety,
czyli jeden grosz... (Mk 12,42)



Za "Bóg zapłać"
oddała wszystko,co miała,
całe swoje utrzymanie -

Obiektywnie, to niewiele,
prawie nic,
bo jeden grosz
rozłożony na dwie raty...

Mogła jedną część zatrzymać
dla siebie,
z lęku o siebie,
ale dla siebie 
nie zostawiła nic,
pokonała lęk -
nawet ręka jej nie zadrżała
przy drugim wrzuceniu -
z miłości 
do Pana Boga oddała wszystko -

Oto, czym jest wolność,
i co jest ile warte?

- Wszystko, co jest nie dla nas,
a dla samego Pana Boga,
ma wielką wartość, 
choćby się wydawało, 
że jest groszem...

A co z wolnością?

- Dopiero podejmując ryzyko
utraty wszystkiego,
z miłości do Pana Boga,
stajemy się prawdziwie wolni!!!

Mówiąc językiem pewnej filozofii:
Jeśli w życiu nie zaryzykujesz
własnym życiem 
dla kogoś, dla czegoś, dla sprawy;
jeśli nie podejmiesz ryzyka śmierci
dla wyższych wartości
nigdy nie staniesz się wolny...


31 Niedziela Zwykła


Będziesz miłował...
          (Mk 12,30)




Słuchaj... jest Bóg 
Pan - JEDYNY nasz,
ale czy kochany???

Kiedy Bóg mówi:
Jedyny mój,
Jedyna moja, nie ma
tej smugi cienia -
wątpliwości, że kocha...
- Że to Ciebie Kocha!!!







Uroczystość Wszystkich
Świętych



Szczęśliwy Bóg
w swoich świętych -
NIEWIDZIALNY,
w swoich świętych,
staje się widzialny
na ziemi,
i tak bardzo oczekiwany...
- Święty jest jak otwarte
okno,
przez które wpada
do wętrza ciemnego pokoju
promień słońca...




30 Niedziela Zwykła


Kiedy Jezus razem z uczniami
i sporym tłumem 
wychodził z Jerycha,
siedział przy drodze niewidomy
żebrak Bartymeusz... (Mk 10,46)



Bądź dobrej myśli,
wstań,
woła cię,
by ci powiedzieć,
że Miłość jest większa
od twojego grzechu...

Czas żebyś przejrzał -
za przykładem Bartymeusza
- zrzucił z siebie
symboliczny płaszcz
zasłaniający Bożą rzeczywistość,
zerwał się
i przyszedł do Jezusa...

W życiu, 
nie można tkwić w jednym miejscu,
jęczeć, płakać nad sobą
i tylko narzekać -

Trzeba się ruszyć...

- Wiara jest walką o wiarę,
tak jak 
miłość musi zawalczyć o miłość!!!




29 Niedziela Zwykła


...kto by chciał stać się wielki
między wami, niech będzie waszym
sługą.                 (Mk 10,43)



Pokusa wywyższenia, 
by być w chwale, 
by być na majestacie jest wielka, 
i wielu jej ulega, 
prymitywnie utożsamiając to wywyższenie 
z władzą i panowaniem nad drugimi -
Skutki próżnej chwały, 
dorwania się do władzy ludzi małych 
odczuwamy wszyscy...

Ja, gdy będę nad ziemię wywyższony
pociągnę wszystkich do siebie -
Pan Jezus również pragnął wywyższenia,
ale wywyższenia w służbie miłości -
Nie ma większej miłości, jak życie swoje 
dać za braci i dla braci...

Jakże wielkiego potrzeba serca 
i zaufania do Boga, 
wiedząc, że takie wywyższenie prowadzi 
na krzyż!

Panie Jezu, 
dlaczego tak wielu spośród tych, 
którzy przyznają się do Ciebie, 
ufa ludzkiej-próżnej chwale, 
takim czy innym ludzkim majestatom,
układzikom i układom, 
a nie ufa Twojej miłości? - 
Twój krzyż, ostatni krzyk Bożej miłości 
do nich już nie przemawia...



28 Niedziela Zwykła


Dzieci, jakże trudno wejść
do królestwa Bożego tym,
którzy w dostatkach pokładają
ufność.             (Mk 10,24)



W smutnej historii człowieka,
który nie podjął ryzyka wiary
i nie poszedł za głosem miłości,
bo za bardzo był przywiązany 
do rzeczy, które posiadał,
czy raczej 
przez które był posiadany,
można dostrzec dwa światła nadziei...

Światłem pierwszym jest to, 
że odszedł zasmucony. (Mk 10,22)

Światłem drugim jest to, 
że Jezus spojrzał na niego z miłością. 
                            (Mk 10,21)

Smutek w sercu - to dobry znak...

Powodowany wspomnieniem miłości,
może wzbudzić nadzieję na miłość -
To wielkie pragnienie, dzięki któremu
możemy wznieść się ponad siebie
i zacząć wszystko od nowa,
czyli 
powrócić do Jezusa ze łzami radości...



Uroczystość NMP Różańcowej



Jest jesień - październik
Wiatr ślepiec
Błąka się wśród gałęzi
Liście szepczą i szeleszczą
Jak zmęczone stare kobiety -
Narzeczone Chrystusa
Odmawiają różaniec:
Ave Maryja... Amen.
Początek i Koniec
A pomiędzy -
Czas spełniania się Bożych
Obietnic...
Alfa i Omega 
Początek i Koniec 
- Oby w Chrystusie!!!

Nasz czas jest pomiędzy -
Pomiędzy odejściem a powrotem
To nie Chrystus odchodzi
To my odchodzimy
To nie Chrystus powraca
To my powracamy

Nie oddalamy się od Chrystusa
Ani się nie zbliżamy do Niego
Z biegiem lat
Oddalamy się przez grzech,
Zbliżamy przez łaskę -
Taka jest miara Chrystusowego
Czasu
Taka jest miara naszego czasu
Pomiedzy odejściem i powrotem...



26 Niedziela Zwykła


Nauczycielu, widzieliśmy kogoś,
kto nie chodzi z nami, 
jak w Twoje imię wyrzucał złe duchy,
i zabranialiśmy mu, 
bo nie chodził z nami.     (Mk 9,38)



Mamy być surowi
przede wszystkim dla siebie -
dla grzechu, który nas kaleczy,
oszpeca...

A my na odwrót:
Pobłażliwi dla siebie,
dla grzechów własnych,
osądzamy od czci i wiary innych,
zwłaszcza tych, którzy nie są z nami.

Nawet jeśli czynią coś dobrego,
uważamy, że na pewno jest to złe...

Bo czy może być coś dobrego, np...
No właśnie, pomyśl o kim tak myślisz,
że to obłudnik, niecny hipokryta?

- Skąd w tobie taka pewność? 
Twoja pewność, niepewna...

Pewne jest jedno: 
Choćbyś nie wiem ile zła i niegodziwości
przypisywał innym, to grzechy innych
nigdy nie będą usprawiedliwieniem twoich
grzechów...


25 Niedziela Zwykła


Bezbożni mówili: 
- Zróbmy zasadzkę
na sprawiedliwego, 
bo nam niewygodny... (Mdr2,12)



Bezbożność i głupota
oddają nas we władanie
morderczych żądz -
mrocznych obcych nam
żywiołów,
które nas porywają i niosą
wprost do miejsca, 
o którym Dante pisze:
- Ty, który tu wchodzisz
żegnaj się z nadzieją...

Ludzie ludziom zgotowali 
ten los - 
tak można spuentować 
całe zło tego świata: 
wszystkie 
nie-ludzkie okropności, 
podłości,
wszystkie bestialstwa; 
niesprawiedliwość, wyzysk,
wszystkie ludzkie krzywdy
wołające o pomstę do nieba...

Kto jest wstanie to wszystko
udźwignąć i przebaczyć 
wszystkim i za wszystko?!
- Jedna Jedyna Istota, 
która przelała swą niewinną krew
za wszystkich i za wszystko...
Jedna Jedyna Istota -
Niewinny Sprawiedliwy Chrystus
wydany w ręce ludzi
- Ta Wielka Miłość,
jeśli tylko zechcemy ją przyjąć...





24 Niedziela Zwykła


A według was, kim jestem? 
                     (Mk 8,29)



Chrystus bez krzyża
byłby nieprawdą.
Krzyż bez Chrystusa
- rozpaczą...

A według was, kim jestem? -
To bardzo osobiste pytanie,
które Jezus kieruje do nas,
wierzących -
Kim On jest dla nas?,
to również pytanie o krzyż...

Mam przed oczyma porażające
sceny z filmu Ewy Stankiewicz
i Jana Pospieszalskiego, 
filmu zatytułowanego: Krzyż -
sceny, które rozegrały się
na Krakowskim Przedmieściu
w Warszawie 9 sierpnia 2010 r.

Jakże prawdziwe są słowa 
o krzyżu Chrystusa - Znak, 
któremu sprzeciwiać się będą...

Kiedy tłum skanduje i woła:
Chcemy Barabasza!
Kto nie chce krzyża, 
ten tańczy z nami, hop! hop!
Na stos z moherami! - to czy 
można to nazwać fajną zabawą?
- Czy nie jest to seans nienawiści 
a tym samym destrukcji, 
ten sam, jak sprzed 2 tys. lat?

Nie obawiam się o krzyż - Krzyż
sam się obroni, ale czy obroni się
człowiek?!

Czy my się obronimy?
Czy obronimy naszą ludzką godność,
nasze człowieczeństwo, 
naszą chrześcijańską tożsamość,
powiem więcej - naszą polskość,
jeżeli nie będziemy bronili krzyża
w sobie i w przestrzeni publicznej?

Jakże proroczo brzmią słowa bł.JPII,
które wypowiedział w Zakopanym 
pod Wielką Krokwią: Brońcie Krzyża!!

A to oznacza postawę:
Wolę przegrać z Chrystusem dzisiaj
aniżeli zyskać z Barabaszem.
Bo jutro 
i przyszłość należą do Chrystusa -
Krzyż jest tego świadectwem,
Chrystusa 
ostatecznym zwycięstwem - Krzyż jest 
ZMARTWYCHWSTANIEM...



23 Niedziela Zwykła


...niech wiara wasza w Pana
naszego Jezusa Chrystusa
uwielbionego nie ma wzgledu
na osoby.           (Jk 2,1)



Czy nie czynimy różnic 
między sobą?
Czy nie stajemy się 
sędziemi przewrotnymi? -
mówiąc, 
że ten bogaty i coś znaczy - 
warto z nim przestawać,
a ten że biedny i bez znaczenia  
- lepiej trzymać się 
od niego z daleka...

Tymczasem, 
nie stan posiadania, 
nie stan konta bankowego,
nie dobra materialne 
stanowią o bogactwie człowieka,
lecz wiara - Ona jest skarbem
najcenniejszym, 
ukrytym w ziemi - niestety
nie w każdym człowieku można ją
znaleźć...

Kiedy spotykamy ludzi bogatych
w wierze, takich którzy miłują
Boga; kiedy spotykamy 
nie mentorów lecz świadków wiary,
otwierają się nasze uszy na Słowo
Boże, więzy języka się rozwiązują
i zaczynamy się modlić...

Effatha - Otwóż się!
Najpierw ucho potem język.
Najważniejsze to zacząć słuchać 
Pana Boga, potem dopiero do Niego
mówić -
Nic tak nie leczy ze złudzeń 
w których jesteśmy zamknięci, 
jak wsłuchwanie się w Boga i modlitwa.

Effatha! Odwagi! Nie bój się otworzyć!



22 Niedziela Zwykła


Ten lud czci Mnie wargami,
ale ich serce jest daleko
ode Mnie.         (Mk 7,6)



Jakże naród może być wielki,
skoro ludzie głupi, głupi,
po tysiąckroć głupi...?!!!

Boimy się wielkości,
bo serca mamy nieczyste...
Mocni jesteśmy w gadaniu,
w biadoleniu, w narzekaniu,
lecz nie ma w nas woli czynu...

Pisał Gałczyński 
w jednym ze swoich wierszy:
Ja jestem mały robak
w wielkim labiryncie świata.
A Ty chcesz, żebym ja latał?
Wiarą mą przenosił skały?

Tak, Pan Bóg chce tego od nas,
bo pragnie naszej wielkości.
Pragnie naszych serc czystych,
abyśmy byli w komunii-w bliskiej
relacji z Nim...

- Błogosławieni czystego serca,
albowiem oni Boga oglądać będą...

Ten, kto widzi Miłość, 
nie boi się kochać...
Ufność w miłosierdzie Boże 
czyni człowieka mądrym i wielkim.



21 Niedziela - 
NMP Częstochowskiej


Zróbcie wszystko,
cokolwiek wam powie. (Jn 2,5)



Z domu - Częstochowska,
Z pooraną twarzą,
I dwiema bliznami od uderzenia...

Nie obcy - Swoi to uczynili,
Zadali ból...

- My, ich spadkobiercy,
Nieposłuszni Jezusowi, 
Wciąż i wciąż rozdrapujemy ranę,
Mówiąc Mu: Nie ufam Twojej miłości!




20 Niedziela Zwykła



Odrzućcie głupotę i żyjcie,
chodźcie drogą rozwagi.
                  (Prz 9,6)



Dni są złe -
Ludziom głupieją sumienia
Nie wiedzą co jest dobre?
Dzieki komu żyją?
Dla kogo żyją?
I po co?

Jeśli nie ma SENSU
Jeśli nie ma MIŁOŚCI
Jeśli nie ma BOGA
W naszym ciele
W naszym krwiobiegu -
Trzeba się naprawdę martwić

- Martwić tym, że w nas coś
umiera,
choć my sami nadal żyjemy...

Głupi
Bezrozumni
Niewdzięczni



Wniebowzięcie Najświętszej
Maryi Panny



Łzo Wniebowzięta
Niepokalana
Czysta, zapłacz
nad nami 
i nad światem całym,
bośmy wszyscy popaprani
brudem - prawdziwą barwą
smutku i beznadziejności...

Zielna
W zielonej sukience
Niezawodnej Nadziei
Jamneńska, przywróć nam
nadzieję i radość zbawienia.

Chrystus
Niezawodna Nadzieja
Życie i Zbawienie nasze 
jest w Twoich rękach -
Jest i w naszych rękach...

- Pytanie:
Co my z Nim teraz zrobimy?!



19 Niedziela Zwykła


Wstań, jedz, bo przed tobą
długa droga!     (Krl 19,7)


Czy Chleb Życia - Chrystus,
Boga Syn, Zbawiciel jest moim 
Życiem?
Czy jest moją Prawdą?
Czy jest moją Drogą?
Czy jest moją Miłością?

Czy oddaję Mu moją przeszłość,
dzień dzisiejszy i przyszłość,
oraz całą moją wieczność?

Czy w wierze Go wybieram jako 
mojego Pana?

Czy spożywam chleb, 
który On mi daje, 
Jego ciało za życie świata?

W kontekście tych pytań
jakże wymownie i zobowiązujaco
brzmią słowa św. Pawła Apostoła:

Bracia: Nie zasmucajcie Bożego
Ducha Świętego, 
którym zostaliście opieczętowani
na dzień odkupienia.
Niech zniknie spośród was wszelka
gorycz, uniesienie, gniew, 
wrzaskliwość, znieważanie - wraz
z wszelką złością.
Bądźcie dla siebie nawzajem dobrzy
i miłosierni.
Przebaczajcie sobie nawzajem, 
tak jak 
i Bóg wam przebaczył w Chrystusie.
Bądźcie więc naśladowcami Boga
jako dzieci umiłowane i postępujcie
drogą miłości, 
bo i Chrystus was umiłował i samego
siebie wydał za nas w ofierze i dani
na wdzięczną wonność Bogu. 
                       (Ef 4,30-5,2)

Jednym słowem, wiara w Chrystusa 
ZOBOWIĄZUJE,
bez uczynków martwa jest sama w sobie
i bez żadnej wartości!!!



18 Niedziela Zwykła


Bożym chlebem jest Ten,
kto zstepuje z nieba
i daje życie światu. (Jn6,33)


Świat stracił wiarę,
spochmurniał -
Bóg już się nie liczy
w ludzkim etosie...

Bożym chlebem jest Ten,
kto zstępuje z nieba
i daje życie światu -
To Ja jestem chlebem życia.
Dlatego ten, 
kto przychodzi do Mnie,
nie będzie już głodny.
I ten, kto we Mnie wierzy,
nie będzie już nigdy 
odczuwał pragnienia... (Jn 6,35)

Chmury 
gromadzą się nad światem
z powodu zepsucia 
na skutek kłamliwych żądz -
Ludzie, 
coraz bardziej stają się pazerni,
wciąż są głodni i spragnieni
w pogoni za chlebem,
który nasycić nie może, 
bo nie jest chlebem życia...




17 Niedziela Zwykła


Zbierzcie pozostałe resztki,
aby nic się nie zmarnowało.
                    (Jn 6,12)



Kto zdoła zebrać ułomki,
a nawet okruchy dobra
z naszego życia,
aby nic się nie zmarnowało;
nie zginęło...???

Wziąść w swoje ręce, to co
my uznaliśmy za nic w sobie
i w innych; za stracone...,
i w stosownej chwili, 
w godzinie miłosierdzia
jeszcze raz 
to wszystko pomnożyć...???

- Czy nie Miłość, 
która większa jest od grzechu?
JEZU UFAM TOBIE!!!


16 Niedziela Zwykła


Kiedy Jezus wyszedł na brzeg,
ujrzał wielki tłum. 
Ulitował się nad nimi, 
ponieważ byli jak owce, które 
nie mają pasterza.   (Mk 6,34)



I ci, którzy są daleko,
i ci, którzy są blisko,
przez Chrystusa w Duchu Świętym,
wszyscy mamy przystęp do Ojca...

Skąd jednak bierze się 
to religijne skrzywienie,
fałszywe przekonanie, które każe
nam sądzić, 
że skoro Bóg jest z nami to jest
przeciwko komuś?!
- Myślenie, które sprawia, że mur, 
któremu na imię wrog